Kolere, wat zijn er veel koolsoorten verkrijgbaar tegenwoordig. Wist je bijvoorbeeld dat er naast de groen-witte spitskool tevens een rode variant bestaat? En dat spruitjes ook behoren tot de kolenfamilie? Of dat er een nieuwe koolsoort is die flowersprouts heet? Dit zijn boerenkooltjes ter grootte van een spruitje. Ook paksoi en koolrabi zijn kolen en zie je steeds vaker in Nederlandse keukens opduiken. Tegenwoordig kun je bijna elke groente het hele jaar door verkrijgen. Maar als je met de seizoenen mee wilt eten, wanneer de kolen op z’n lekkerst zijn, dan kun je ruwweg het volgende onderscheid maken:
Winterkolen : witte kool, rode kool, groene kool, boerenkool, spruitjes
Zomerkolen: bloemkool, chinese kool, broccoli, romanesco, spitskool
Het eten van koolsoorten is letterlijk zo oud als de weg naar Rome. De Romeinen waren al bekend met het bereiden en eten van diverse koolsoorten. Maar ook gebruikten ze kool vanwege de medicinale werking. Koolblad werd toegepast als pleister bij zweren en wonden en aandoeningen als gordelroos. Zou toch wat wezen als we de pleister niet hadden uitgevonden. Heb je je gesneden bij het scheren, zit je op kantoor met een boerenkoolblad op je wang. O nee ….. we zitten tegenwoordig niet meer op kantoor. We zitten thuis. Nou ja, dan had het wel gekund natuurlijk. Niemand die het ziet. Tegenwoordig wordt vers geperst koolsap wel aangeraden bij maagpijn of ter voorkoming van leverklachten. Drie glazen verdund sap en je bent weer zo fris als een hoentje. Ieieieieieuuuw! Yuchchchchch! Bleèèèèèh! Lijkt me zo vies. Dan nog beter met een koolblad op je hoofd achter de computer.
De koolteelt in Nederland vind van oudsher vooral plaats in West-Friesland, rond Hoorn, Enkhuizen en Langedijk. Deze streek is vanwege de samenstelling van de grondsoort uitermate geschikt voor het telen van diverse groentes. Met het groeien van Amsterdam in de Middeleeuwen en het gebrek aan goede grond rond de stad, week men uit naar West-Friesland voor het verbouwen van allerlei koolsoorten. Maar ook bonen, prei , andijvie en sla wisten hun weg te vinden naar de borden van de gegoede Amsterdamse burgerij. Met de opkomst van de Broeker Veiling in Broek op Langedijk in 1887, kwam steeds meer nadruk te liggen op het verbeteren van de kwaliteit van de groentes. Immers, hoe beter de kwaliteit, hoe meer geld de oogst kon opbrengen. Vanuit deze streek werden de koolzaden over de hele wereld verhandeld. De kwaliteit van het koolzaad nam toe en de Nederlandse zaadhandelaren genoten wereldwijd groot aanzien. In de jaren 30 en 40 van de vorige eeuw dreigde Nederland door de crisis, gevolgd door WO II, zijn positie als grote speler op de wereldmarkt kwijt te raken. Men besefte dat er actie moest worden genomen en Nederland is zich succesvol gaan toeleggen op het veredelen van de zaden en het uitbreiden van het assortiment.
Niet alle koolsoorten zijn typisch Nederlands. Zo is de bloemkool, een plant van de Brassica familie (trosvormige kool), in zijn huidige vorm afkomstig van Italiaanse telers. Net als de broccoli, een latere variant uit deze familie. Wat recenter is de Brassica oleracea gemmifera. Een poëtische naam voor een niet door iedereen geliefde groente. Spruitjes ! De rond Brussel geteelde kooltjes zijn nog niet zo lang bekend. Pas rond 1700 werd er voor het eerst melding gemaakt van deze kleinste loot aan de kolenboom.
Heb je na het lezen van deze informatie trek of inspiratie gekregen? Bekijk het aanbod voor groenteverkopers bij jou in de buurt.
Namens Standfinder: Eet smakelijk!!!