Dit jaar bestaat het Gilde van Vrijwillige Molenaars 50 jaar en ter ere hiervan is 2022 uitgeroepen tot het Jaar van de Molenaar. Het wordt uitbundig gevierd tijdens de Nationale Molendagen op 14 en 15 mei. In heel Nederland zijn molens geopend voor het publiek. Bij de molens worden allerlei evenementen georganiseerd. Dit kan een rondleiding zijn, een markt, pannenkoeken bakken, muziek, of wandel- en fietsroutes langs molens. We kunnen je van harte aanbevelen een molen te bezoeken en een stukje oer-Hollandse geschiedenis van dichtbij te bekijken. Veel molens hebben een bijbehorende winkel met streek- en/of bakproducten.
Windmolens verschijnen in de 13e eeuw voor het eerst in het Nederlandse landschap. De oudste nog bestaande molen staat in het Gelderse Zeddam en heet de Grafelijke Korenmolen. Deze is van het type binnenkruier (de kap met de wieken wordt binnen in de molen bediend) en dateert van rond 1440. Inmiddels is de molen talloze malen gerestaureerd, maar dat is niet zo gek als je al honderden jaren aan het werk bent. De eerste molens werden hoofdzakelijk gebruikt om graan tot meel te malen. Het grootste deel van de circa 1200 Nederlandse molens zijn korenmolens. In de 15e eeuw begon men molens in te zetten om polders leeg te malen. Tot aan de Industriële Revolutie waren er in Nederland tevens houtzaagmolens voor de bouw van schepen of huizen en oliemolens voor het malen van zaden voor lampolie. Zelfs papier werd gemaakt met behulp van een molen. Het molenmechaniek liet hamers en messen draaien om lappen stof of lompen tot vezels te hakken. Hier werd vervolgens een papje van gemaakt, dat werd gedroogd op een bak van gaas en voilá: we hadden papier. Om het maar even heel kort en simpel te verwoorden.
Een bijzonder type
Niet iedere molen heeft dezelfde bouw. Hoe de molen er uit ziet is afhankelijk van de oorspronkelijke functie, het bouwjaar en de regio. Een bekend type is de wipmolen. Dit is een poldermolen die het overtollige water de polder ‘uitwipt’. In Friesland wordt dit een spinnekop genoemd. Een houtzaagmolen noemen we een paltrokmolen. Hiervan staan er nog 5 in Nederland, terwijl dit er vroeger honderden waren. Aan de Zaan alleen al stonden er zo'n 200. Eentje is er nu nog te bewonderen op de Zaanse Schans.
Een torenmolen is een ronde korenmolen van steen en behoort tot één van de oudste molensoorten in Nederland. Een mooi voorbeeld is de Buitenmolen in Zevenaar, daterend uit ca. 1550. Mocht je daar een kijkje nemen, rij dan vooral ook even door naar het naburige dorp Oud-Zevenaar voor een bezoekje aan Grutterij-Molen de Hoop. Deze korenmolen zal draaien op 14 mei en de molenwinkel is iedere donderdag, vrijdag en zaterdag open. Het assortiment is een waar walhalla voor thuisbakkers. Sinaasappelcakemix, tarwegriesmeel, biologische graanproducten, gerstemout, muffinmix, je kunt het zo gek niet bedenken of het staat uitgestald in de schappen. Ontdek de Robert van Beckhoven in jezelf en ga aan de slag met alle lekkere producten van de Hoop. Vind je het lastig kiezen of heb je vragen, dan zullen Maaike en Frits je graag behulpzaam zijn. De winkel is de 14e open van 9.00 tot 16.00 uur, de 15e gesloten. Bakkers klaar ….... bakken maar!
Van een heel ander kaliber is de Collse watermolen bij Eindhoven. De molen heeft dienstgedaan als koren- en oliemolen en reeds in 1337 werd er melding gemaakt van een molen op deze plek. Het uiterlijk van een watermolen is heel anders dan van een windmolen. Hier geen wieken of een van verre waar te nemen bouwwerk in het vlakke landschap. Een watermolen kan er uitzien als een schuur of werkplaats, met een groot rad wat in de naastgelegen beek of rivier zijn water opschept. Watermolens werden al gebruikt in de tijd van de Romeinen en daarmee is dit het oudste molentype ter wereld. In Nederland hoofdzakelijk te vinden in het oosten en zuiden van het land. Tijdens de openingstijden op zaterdag, zal de molen 14 mei draaien onder het toeziend oog van vrijwilligers. In de winkel zijn diverse meelsoorten verkrijgbaar, alsook gist, gluten en zaden.
Molen 't Vliegend Hert in Brielle maalt spelt, rogge, mais en tarwe. Het meel is te koop in de molenwinkel, die elke vrijdag en de eerste en derde zaterdagochtend van de maand geopend is. 14 mei is de molen te bezichtigen en je kunt er pannenkoeken bakken. 't Hert is een houten drie-zolder standaardmolen en gebouwd in 1985. Hij staat als walmolen op de vestingwal van Brielle, op de plaats waar sinds de zeventiende eeuw een korenmolen heeft gestaan. Lijkt het je leuk om een handje te helpen in de molenwinkel of bij het onderhoud van de molen, dan kun je je interesse kenbaar maken bij de molenaar of in de winkel. Een paar extra handjes is altijd welkom. Bovendien is het heel eervol en dankbaar werk. Zo is molenaar Wim van Ommeren onlangs geëerd met een lintje en is daarmee toegetreden tot de Orde van Oranje-Nassau.
Naar molentjes lopen
Maar de ware koningen van het Nederlandse land zijn de molens zelf. Statig en stoer en niet weg te denken uit onze horizon. Ons land zou er heel anders uit zien en ongetwijfeld minder welvarend zijn, als deze hardwerkende malers niet waren gebouwd. Dompel je onder in de geschiedenis bij een rondleiding, laat je verrassen door producten uit de molenwinkel, maak een prachtige fietstocht langs vaarten en rivieren. Alles wat je altijd al wilde weten over molens wordt 14 en 15 mei verteld tijdens de Nationale Molendagen. Wil je weten wat er te beleven is en welke molens meedoen, check dan deze site https://www.molens.nl/molen/zoek-een-molen/. We wensen jullie veel plezier tijdens een leuk dagje uit voor het hele gezin.