De melkerij in Berlicum, vlakbij ’s-Hertogenbosch is uniek in Europa. De melk die ze hier produceren komt niet van koe, geit of schaap, maar van de kameel, om precies te zijn van diens éénbultige nichtje, de dromedaris.
Een doldriest idee, daar leek het voorstel van Frank Smits destijds nog het meest op. Jaren geleden, keek hij als student uit op een stukje braakliggend land naast zijn studentenflat in ’s-Hertogenbosch. Hij besloot de gemeente te benaderen met het voorstel om op die plek kamelen te gaan houden, voor hun melk. En zo geschiedde. Later, in 2006, vestigde Smits zijn bedrijf in Cromvoirt en sinds 2010 in Berlicum, vlak bij ’s-Hertogenbosch. Als enige in Europa levert Kamelenmelkerij Smits legaal kamelenmelk. Naast verkoop aan Nederlandse klanten exporteert het bedrijf ook naar landen als Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, België en Zweden.
Graseters
De melk komt overigens van dromedarissen, het éénbultige nichtje van de kameel, vertelt Merel van Diemen, die ook op het bedrijf werkt. ‘De dieren komen van een bedrijf op de Canarische Eilanden. Momenteel hebben we honderd dromedarissen staan. Zij worden twee keer per dag gemolken, van half negen tot half tien en aan het begin van de avond, van half zes tot half zeven. Gemiddeld geeft een dier vijf liter per melkbeurt.’
Net als koeien houden kamelen van vers gras en staan ze in de lente en zomer buiten. De kamelenmelk verschilt niet van de melk die de dieren in het Midden-Oosten of Noord-Afrika geven. Wel vragen mensen vaak wat het verschil in smaak is tussen koe- en kamelenmelk, vertelt Van Diemen. ‘Maar de meningen daarover lopen heel erg uiteen. De een vindt kamelenmelk wat zoutiger dan koemelk, de ander proeft nauwelijks verschil. Daarbij moet je wel bedenken dat de kamelenmelk rauw is, en niet zoals koemelk gepasteuriseerd in de winkel te koop is. Rauwe koemelk smaakt ook anders.’
Gunstige eigenschappen
Vergeleken met koemelk bevat kamelenmelk meer calcium en ontstekingsremmende eiwitten. Van Diemen: ‘Het kan een alternatief zijn voor mensen met een koemelkallergie.’ Ook andere gunstige eigenschappen worden er aan toegeschreven, weet Van Diemen. ‘Mensen met darmklachten kunnen er baat bij hebben. Verder doen we geen uitspraken over geneeskrachtige werkingen omdat deze nog niet wetenschappelijk onderbouwd zijn.’
Ze kent ook wel het verhaal over de geneeskrachtige werking die ook de urine van de dieren zou hebben. (De urine van kamelen zou een stof bevatten die tumoren kan doen slinken of zelfs verdwijnen, volgens onderzoek van de King Abdulazis University in Saoedi-Arabië, red.) ‘We zien ze hier wel komen, de mensen die proberen de urine van een van de dieren op te vangen. Soms staat iemand wel langer dan een uur met een opvangbakje te wachten bij een dier. Maar mensen mogen dat alleen doen op voorwaarde dat ze ook wat kamelenmelk kopen.’
Kalfjes en hengstjes
Op de Facebookpagina van de Kamelenmelkerij staan vrolijke berichten over de geboorte van kalfjes en hengstjes. Zo kreeg Lizzy op 1 april een zoon: Jochem, vernoemd naar de zoon van boer en oprichter Frank en boerin Dorieke. Even daarna zette Mieke een dochter op de wereld. Zij heet Merel, inderdaad naar de medewerkster. Merel van Diemen, lachend: ‘Ik vind het een hele eer.’
Een deel van de mannetjes blijft uiteraard op de melkerij. Van Diemen: ‘Want zij zorgen voor het nageslacht. Daarnaast schenken we jonge dieren soms aan dierentuinen of aan amusementsparken.’
Kamelenmelk blijkt verrassend veelzijdig. Sinds kort kan er ook kaas van worden gemaakt. Dat gebeurt niet bij Kamelenmelkerij Smits. Wel werkt de onderneming samen met bedrijven aan andere en nieuwe producten, zoals kamelenmelkbrood, -bonbons, -bodylotion, -likeur en kamelenmelkzeep.
kamelenmerkerij smits
Melk
Kamelenmelk bevat drie keer zo veel vitamine C als koemelk. Ook is de melk rijk aan ijzer, onverzadigde vetzuren en B-vitamines. Het is een belangrijk voedingsmiddel in gebieden waar gebrek aan water is, aldus Wereldvoedselorganisatie FAO.
Medicijn
In Rusland, Kazachstan en India schrijven artsen kamelenmelk vaak voor aan herstellende patiënten, ouderen en jonge kinderen om aan te sterken. Er is veel onderzoek gedaan naar de (gunstige) eigenschappen of werking van kamelenmelk, maar niet alle er aan toegeschreven werkingen zijn wetenschappelijk bewezen. Zo staat de werking van een insulineachtig eiwit in kamelenmelk bij de behandeling van diabetes en hart- en vaatziekten niet onomstotelijk vast.
Kamelenmelk bevat geen betalactoglobuline. Dat is gunstig want dat is het eiwit dat een rol speelt bij het ontstaan van koemelkallergie. Ook bevat kamelenmelk lactoferrine. Die stof kan ijzer binden of afgeven en kan helpen de weerstand tegen ongunstige micro-organismen te verbeteren, wat goed is voor een evenwichtige darmflora. Ontstekingsremmende eiwitten in de kamelenmelk zijn mogelijk de reden waarom deze melk van oudsher toegepast wordt bij de bestrijding van darmziekten.
Mythe
En dan zijn er ook nog de mythes. Zoals die van de bedoeïenen in de Sinaïwoestijn. Zij geloven of geloofden dat kamelenmelk iedere inwendige ziekte kan genezen, omdat de melk alle slechte bacteriën uit het lichaam verdrijft. In Ethiopië en de Golfstaten ziet men de melk als afrodisiacum, een lustopwekker. En in de Sahara zou een gast slechts de melk van één kameel te drinken krijgen. Is dit iemand die zijn boze oog op de kudde laat vallen, dan zal alleen de kameel van wie hij de melk dronk aangetast worden en stoppen met melk produceren.[Bron: Wereldvoedselorganisatie FAO]